ਛੂਹਣ ਛੂਪਾਈ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਜਿਵੇਂ ;- 'ਮਾਈ ਮਾਈ ਕੀ ਲੱਭਦੀ', ਭੰਡਾ ਭੰਡਾਰੀਆ', 'ਕੋਟਲਾ ਛਪਾਕੀ', 'ਸਮੁੰਦਰ ਮੱਛੀ'; 'ਆਈ ਜੇ ਆ ਜਾ' ਪੂਛ ਪੂਛ' , 'ਖਾਨ ਘੋੜੀ' , 'ਲੱਕੜ ਕਾਠ' , 'ਊਚ ਨੀਚ' , 'ਘਰ ਮਲਣ', ਰੰਗ ਮਲਣ', 'ਅੰਨਾ ਸੋਟਾ', ਲੰਗੜਾ ਸ਼ੇਰ' , ਆਦਿ ਸਰੀਰਕ ਖੇਡਾਂ ਹਨ । 
ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਲਾਜ਼ਮੀਂ ਹੈ । ਹਰੇਕ ਜਾਤੀ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਸੋਚਣ, ਵਿਚਾਰਨ ਅਤੇ ਬੁੱਝਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਖੇਡਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਕੁੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ 'ਗੇਂਦ ਗੀਟੇ'/'ਰੋੜੇ ਬੋਚੋ , 'ਥਾਲ', ਜਾਂ 'ਖਿਹਨੂੰ' ਅਤੇ 'ਗੁੱਡੀ ਪਟੋਲੇ' ਖੇਡ-ਕਾਰਜ ਇਸਤਰੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਂਦੀਆ ਹਨ । ਇਹ ਖੇਡ-ਕਾਰਜ ਇਸਤਰੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਰਿਸ਼ਤਾ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ 'ਕਲੀ ਕਿ ਜੋਟਾ' , ਲੀਡਰ ਬੁੱਝਣਾ' , ਊਠਕ ਬੈਠਕ' , ਉਂਗਲੀਆਂ ਬੁੱਝਣਾ' , ਆਦਿ ਖੇਡਾਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ । ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਾਨਸਿਕ ਖੇਡ 'ਔਸੀਆਂ' , ਅਰਥਾਤ 'ਚੋਰ ਸਿਪਾਹੀ' ਹੈ । ਲੁਕਵੀਆਂ ਥਾਂਵਾ ਉੱਤੇ ਲਕੀਰਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਵਧੇਰੇ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਲਕੀਰਾਂ ਵਾਹੁਣ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਜੇਤੂ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਖੇਡ 'ਕੂਕਾਂ ਕਾਂਗੜਾ' , 'ਕਾਲੀ ਪੀਲੀ ਟੀਲੋ' , 'ਗੁਪੀਆਂ ਨਾਂਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ । ਇਸ ਰੂਪ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ 'ਕਿਣ ਮਿਣ ਕੋਣ ਗਿਣਿਆ' , ਪੂਣ ਸਲਾਈ ਐਂ ਗਈ ਔਂ ਗਈ' , 'ਇਧਰ ਮਾਰਾਂ ਓਧਰ ਮਾਰਾਂ ਲੋਹੇ ਦੀ ਪੰਸੇਰੀ ਮਾਰਾਂ' , ਆਦਿ ਸਭ ਸੋਚ ਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਹਨ । 
ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਜਾਤੀ ਦੀਆਂ ਲੋਕ-ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਉਸ ਜਾਤੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ' , ਸਾਹਸ, ਸਰੀਰਕ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਿਕ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਉਹਨਾ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ, ਯੋਗਤਾ, ਸਾਹਸ, ਸੁਭਾਅ, ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ, ਖੁਲ੍ਹਾਂ ਮਾਨਣ ਵਾਲੇ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਵਿਧਾਨ ਦੀਆਂ ਬੌਧਿਕ ਹਨ । ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਇਸ ਖਿਤੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਰੁਚੀਆਂ, ਰਸਮਾਂ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਉੱਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧਾ ਦੇ ਅੰਤਰਗਤ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ।